कम्यूनिकेशन कला और बाॅडी लैग्वेज

vkd"kZd O;fDrRo dk jgL; dE;wfuds'ku dyk ,oa ckWMh ySaXost

viuh Hkkoukvksa vkSj fopkjksa dks nwljksa rd igqapkus dks laizs"k.k (Communication) dgrs gSaA thou esa gj Lrj ij bldh vko';drk iM+rh gSA ;g laizs"k.k rhu izdkj ls gks ldrk gSµ1- ekSf[kd (Verbal), 2- fyf[kr (Written) rFkk 3- ewd gko&Hkko (Non-verbal Communication)A dbZ ckj ;g ewd gko&Hkko Hkh eqag ls fcuk dqN dgs cgqr&lh ckrsa dg tkrk gSA ewd gko&Hkko ds dbZ izdkj gSa] ftuesa ls ,d gS nSfgd Hkk"kkA nSfgd Hkk"kk ds bl foKku dks Kinesics Hkh dgrs gSaA

izLrqr iqLrd nSfud ftanxh esa dE;wfuds'ku dyk ,oa ckWMh ySaXost dh mikns;rk dks js[kkafdr djrh gqbZ lkewfgd&ifjppkZ] lk{kkRdkj rduhd] izse] vka[kksa ,oa ckyksa dh nSfgd Hkk"kk] pyuk] mBuk] cSBuk rFkk fMiksVZesUV] os'kHkw"kk ,oa esdvi dh mi;ksfxrk ij izdk'k Mkyrh gSA nSfgd Hkk"kk ij vaxzsth esa ,ysu iht] MsLekaM ekjhl] uhjsucxZ ,oa dSysjks dh mPp Lrjh; iqLrdsa cktkj esa gSa] ysfdu fganh dh bl iqLrd esa igyh ckj Hkkjrh; lH;rk vkSj laLÑfr dh lksa/kh egd ,oa jkstejkZ dh nSfud ftanxh esa mi;ksfxrk ifjyf{kr gksrh gSA

ys[kd ds ckjs esa

MkW- vxe n;ky] tUe% 18 uoacj] 1952A is'ks ls xr rSarhl o"kks± ls tarq foKku ds izoDrk gSaA oSKkfud tkudkfj;ksa dks ljy 'kCnksa esa tuekul rd igqapkus esa vkidh xaHkhj vfHk#fp gSA vkids ys[k foKku&izxfr] vkfo"dkj] dknafcuh tSlh if=dkvksa esa Nirs jgrs gSaA lkfgR; Hkou izdk'ku] vkxjk ls vaxszth esa ^O;kikfjd izca/ku* ij Hkh vkidh iqLrd izdkf'kr gqbZ gS] ftlls ch-dkWe-] ch-ch-,-] ,e-dkWe- rFkk ,e-ch-,- ds Nk=k ykHkkfUor gks jgs gSaA xr nl o"kks± ls vki dSfj;j dkmalfyax ds dk;Z ls tqM+s gq, gSaA nwjn'kZu ij izfr lIrkg vkidk rhl feuV dk dSfj;j /kkjkokfgd ^dSfj;j niZ.k* iznf'kZr gks jgk gS ,oa dSfj;j ds izfr lefiZr ^y{; % ,d ekxZn'kZu* =Sekfld if=dk Hkh laikfnr dj jgs gSaA